Oosterwold: van polder naar groen woon-werkgebied

Oosterwold is een groot gebied ten oosten van Almere. Deze polder van 4.300 hectare moet over 20 tot 30 jaar een groen woon-werkgebied zijn. De gemeente Almere wil dat dit op een organische manier gebeurt. Dat houdt onder meer in dat inwoners en bedrijven mee kunnen denken over de ontwikkeling van Oosterwold.

Bestemmingsplan met een looptijd van 20 jaar

De gemeente Almere heeft een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte gemaakt voor de ontwikkeling van Oosterwold. Zo’n plan is de voorloper van het omgevingsplan uit de Omgevingswet.

Dit bestemmingsplan heeft een langere looptijd, van 20 jaar. Dat biedt voldoende ruimte om Oosterwold stap voor stap te ontwikkelen. Initiatiefnemers krijgen hierbij veel vrijheid. Zij bepalen hoe Oosterwold eruit komt te zien. Dat betekent ook dat zij zelf moeten aantonen dat hun plannen voor Oosterwold aan de wettelijke eisen voldoen. En dat ze bij het bestemmingsplan passen. De gemeente toetst of dit het geval is.

Wordt een plan uitgevoerd? Dan wordt het pas gefinancierd. Dat zorgt ervoor dat de gemeente niet vóór het project al een sluitende begroting hoeft te maken.

Windturbines

Langs de snelweg bij Oosterwold komen windturbines. Windturbines kunnen voor slagschaduw zorgen. Deze schaduw ontstaat door het draaien van de rotorbladen van een turbine. De gemeente wil daar rekening mee houden bij de ontwikkeling van Oosterwold. Een experiment uit de 17^e tranche van de Crisis- en herstelwet (Chw) maakt dit mogelijk. Met dit experiment kan de gemeente een turbine stilzetten als er slagschaduw optreedt.

Stand van zaken

De eerste fase van het project is in uitvoering.

Volgende stappen

Op dit moment wordt de eerste fase van de gebiedsontwikkeling geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie wordt bepaald wanneer de tweede fase van het project kan starten.

Waarom de Crisis- en herstelwet?

Het experiment onder de Crisis- en herstelwet (Chw) schept ruimte voor de gekozen aanpak. Belangrijk hierbij zijn:

• de verlengde planhorizon tot 20 jaar
• de ruimte bij de exploitatieopzet
• het uitstel van onderzoek
• de eigen milieukwaliteitseisen
• de vormvrije planopzet
• de wijze van financiering

Andere manier van financieren

Essentieel voor de Oosterwoldse aanpak is de wijze van financiering. Bij een traditionele gebiedsontwikkeling presenteert de gemeente vooraf een sluitende exploitatie bij het bestemmingsplan. Meestal met zware financiële participatie van de gemeente.

Maar veel gemeenten kregen in crisistijd de kous op de kop bij deze vorm van ontwikkeling. De Chw bracht voor Oosterwold de ommekeer. Het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte verschuift de ‘rekening’ volledig naar de uitvoering.

Uitstel van onderzoek

Het bestemmingsplan Oosterwold schuift het onderzoek door naar de initiatieffase, als onderdeel van het Chw-experiment. Initiatiefnemers moeten nu zelf aantonen dat hun plan voldoet aan alle wettelijke eisen. Maar ook aan de ontwikkelregels van het bestemmingsplan en aan de eigen kwaliteitseisen hierin. In het bestemmingsplan staan ‘beslisbomen’ die de initiatiefnemers helpen bij het maken van keuzes en de uitvoering van het onderzoek.

De verschuiving van het onderzoek zorgt voor een andere taakverdeling tussen overheid en initiatiefnemer. De initiatiefnemer voert het onderzoek uit. En onderbouwt daarmee het eigen initiatief. De gemeente toetst of het onderzoek goed is uitgevoerd. En of de uitkomst (het bouwplan) voldoet aan de ontwikkelregels en kwaliteitseisen.

Vormvrije planopzet

De Chw bood de mogelijkheid om een bestemmingsplan te maken met het karakter van een omgevingsplan. Ook is er nu een veel langere looptijd. Daarnaast is de mogelijkheid gebruikt om voor Oosterwold een eigen slagschaduwbeleid voor de windturbines te ontwikkelen. En dat op te nemen in het bestemmingsplan.

Ervaringen en resultaten

Oosterwold laat zien dat een andere manier van ontwikkelen mogelijk is, als een klein aantal regels wordt aangepast. Het doorschuiven en in kleine stukjes opknippen van het exploitatieplan en het onderzoek zijn sleutelfactoren. Het voorbeeld laat ook zien dat het niet alleen gaat om de regels. Dat de overheden de burger centraal stelt, maakt veel energie vrij in de Almeerse samenleving.

Zie ook

Andere projecten in Almere die gebruik maken van de Crisis- en herstelwet:

• Almere - Centrum Weerwater
• Almere - hele grondgebied